Skip to content

Kwartierherhaling in IJsland? There’s an app for that!

by Patrick Vanhoucke on juli 30th, 2014

Elke genealoog krijgt vroeg of laat te maken met zogenaamde kwartierherhaling (of kwartierverdubbeling): het aantal voorouders vermindert omdat er in de familie wordt getrouwd en eenzelfde persoon dus meerdere keren in een kwartierstaat voorkomt. Denk bijvoorbeeld aan een huwelijk tussen neef en nicht. De beide partners hebben in dat geval dezelfde grootouders.

IJsland heeft een kleine bevolking (ca. 320.000 inwoners) en verwarrende achternamen die er voor zorgen dat je bijna niet kunt weten met wie je al dan niet verwant bent. De makers van een nieuwe IJslandse dating-app hebben er wat op gevonden om accidentele gevallen van inteelt te voorkomen.

De nieuwe app is een handig bijproduct van de databank “Íslendingabók” (“Het Boek der IJslanders”). Die databank bevat genealogische gegevens over de inwoners van IJsland en gaat meer dan 1200 jaar terug in de tijd. De databank is een samenwerkingsproject tussen een bedrijf voor medische genetica en een ontwikkelaar van anti-virussoftware. Doel van het project is om alle bekende familieverbanden tussen IJslanders te traceren sinds de tijd dat er zich bewoners op IJsland gingen vestigen en deze relaties in een database te registreren.

De app maakt dus gebruik van de gegevens in de databank. Gebruikers die de app hebben geïnstalleerd, hoeven maar even hun smartphones tegen elkaar te tikken om te weten of ze verwant zijn aan elkaar. De app werd ontwikkeld door een groep studenten van de Háskóli Íslands, de Universiteit van IJsland.

Met de IJslandse achternamen is iets vreemds aan de hand, en dat maakt het zo moeilijk om te bepalen of je al dan niet aan iemand verwant bent. Achternamen worden immers niet doorgegeven van generatie op generatie. Je achternaam is de voornaam van je vader of moeder met het achtervoegsel “son” (zoon van) of “dottir” (dochter van). Patroniemen of metroniemen dus, zoals die ook in onze contreien sinds de vroege middeleeuwen en vaak nog tot aan de invoering van de burgerlijke stand bestonden. Van de bekende zangeres Björk Guðmundsdóttir weet je dus alleen dat de voornaam van haar moeder Guðmund is. En in het IJslandse telefoonboek staan mensen gewoon met hun voornaam vermeld.

Een van de ontwikkelaars van de nieuwe app, Arnar Freyr Aðalsteinsson, raakte betrokken bij het project toen er een wedstrijd liep om praktische toepassingen te verzinnen op basis van “Het Boek der IJslanders. De app is populair, zo blijkt uit het aantal downloads in de Google Play Store (Android).

Deze tekst is een bewerkte vertaling van: Iceland’s Incest-Prevention App Gets People to Bump Their Phones Before Bumping in Bed / Tom Sykes // In: www.thedailybeast.com, 23 april 2013.

Comments are closed.