Skip to content

Boekvoorstelling “De volkstelling van 1702 in Brussel en omgeving”

by Patrick Vanhoucke on augustus 25th, 2018

De afdelingen Brussel en Leuven van Familiekunde Vlaanderen hebben het titanenwerk verwezenlijkt de volkstelling van 1702 in Brussel en de omliggende dorpen te transcriberen. De volledige transcriptie wordt eind november in boekvorm uitgegeven. Een inleiding situeert het geheel, en achteraan is er een index op de persoonsnamen en een op de huisnamen te vinden. Er werd ook een concordantielijst tussen de huisnamen en de later toegekende perceelnummers aan toegevoegd.

Medewerkers aan deze publicatie zijn: Herman Swinnen (redactie), Paul Behets, Jan Caluwaerts, Nand Staes, Frans Belis, Myriam Smet, Paul Vanduynhoven, Lieve Vanhaecke, Daniel Bex, Rik Degraef, Dirk De Wever, Jean De Keijzer, René Verbeylen. De publicatie kwam mede tot stand dankzij een subsidie van de Erfgoedcel Brussel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Voor de materiële ondersteuning bij de organisatie van de boekvoorstelling kunnen we rekenen op de Stad Brussel.

Proef nu reeds!

De personenindex, met de meer dan 20.000 namen, is nu reeds te consulteren.

Enkele kanttekeningen bij de tellingen

Naast parochieregisters, notariaatsarchieven en andere bronnen zijn volkstellingen in het Ancien Régime uitermate nuttig voor zowel historici en heemkundigen als voor genealogen.

Afhankelijk van het type telling krijgt men beperkte of juist brede informatie over de inwoners van een stad of een dorp op dat ogenblik. De telling van 1702 geeft gelukkig een ruim beeld van de bevolking. De samenstelling van het gezin, de inwonenden, het beroep en voor de dorpen ook het bewerkte land en de veestapel. Voor Brussel is ook de bewoning mooi te volgen. Welke huishoudens woonden er samen in een huis, op een kamer of in een achterhuis. Vermits de telling bedoeld was om belasting te heffen per persoon en gebaseerd op activiteit of grondbezit, geeft ze ook een treffend beeld over de welstand van de gezinnen, vergeleken met die van hun buren.

De vrijwilligers werkten op basis van foto’s van de bronnen uit het Rijksarchief te Brussel (Vorst) en het Stadsarchief van Brussel en transcribeerden letterlijk de tellingen. Dit werd telkens nagelezen door een corrector en in een identieke vormgeving gezet.

Wat verstaat men onder ‘Brussel en omgeving’?

De stad Brussel was onderverdeeld in veertig wijken. Die komen alle aan bod in deze transcriptie. Van vier wijken werd helaas de telling niet teruggevonden. Om toch een volledig beeld te geven, werd voor deze wijken een transcriptie van het XXe penningcohier gebruikt, een telling verbonden aan een ander type belasting.

Met de ‘omgeving’ worden de andere 18 gemeenten van het huidige Hoofdstedelijk Gewest bedoeld. Uiteraard was die begrenzing in 1702 irrelevant, maar om praktische redenen werd ook een transcriptie gemaakt van de tellingen van Boendaal, Bosvoorde, Drogenbos, Elsene Borggraaf, Etterbeek, Evere, Ganshoren, Haren, Jette, Nederheembeek, Overheembeek, Sint-Agatha-Berchem, Sint-Lambrechts-Woluwe, Sint-Pieters-Woluwe, Ukkel en Watermaal & Oudergem. Van de dorpen die tot de cuijpe van Brussel behoorden werd de telling niet gevonden. We vervingen ze door de telling van 1709 voor Anderlecht, Elsene Cuijp, Laken, Sint-Jans-Molenbeek en Sint-Joost-ten-Node. Spijtig genoeg werden van Koekelberg, Schaarbeek, Sint-Gillis (Obbrussel) en Vorst geen relevante tellingen gevonden.

Technische gegevens

Het boek wordt uitgegeven in drie delen. Het telt meer dan 1300 pagina’s waarvan 1027 pagina’s transcripties. Er worden drie indexen toegevoegd. Achteraan zijn er twee kaarten die de poorten en de grenzen van de wijken, de kwartieren en de parochies weergeven.

Bestellingen

Het boek is momenteel (april 2021) niet meer in voorraad bij Familiekunde Brussel. Bestellingen kunt u rechtstreeks plaatsen bij de uitgever Familiekunde Leuven.

Boekvoorstelling “De volkstelling van 1702 in Brussel en omgeving”

Zaterdag 24 november 2018 van 16.00 tot 18.00 uur
Stadhuis van Brussel, Militiezaal (gelijkvloers), Grote Markt, 1000 Brussel

Naar aanleiding van de publicatie wordt er een boekvoorstelling georganiseerd op zaterdag 24 november 2018 om 16.00 uur in het Stadhuis van Brussel. Naast de voorstelling van het boek zal Luc Surdiacourt – Brussel-kenner en gids – ook kort de historische context van het Brussel van 1702 schetsen. U bent van harte welkom. Deelname aan de boekvoorstelling is gratis, maar u dient in te schrijven via het formulier. Na afloop van de boekvoorstelling biedt Els Ampe, schepen van Nederlandstalige aangelegenheden van de Stad Brussel, u een receptie aan.

From → agenda, publicaties

Comments are closed.