Skip to content

Project “Migratie, familie en erfgoedpraktijk”

by Patrick Vanhoucke on augustus 16th, 2009

Project “Migratie, familie en erfgoedpraktijk” van chain migration tot nieuwe genealogische werkinstrumenten en modellen

Voorstelling van de projectmedewerker

Kathleen De Blauwe is van opleiding kunsthistorica. Deze studies vervolledigde ze met een aggregaatsdiploma, een Master in Estudios Ibéricos e Iberamericanos (Spaanse studies) en een aantal filosofische vakken. Na haar opleiding deed ze een stage in de Abbaye aux Dames van Saintes (Frankrijk) en vervolgens werkte ze als vrijwilliger op een project rond de preventie van mensenhandel in een lokale school van Plovdiv (Bulgarije). In het verlengde van haar interesse voor interculturele thema’s, werkte ze als leerkracht Nederlands in het Athénee Royale Serge Creuz van Sint-Jans-Molenbeek (Brussel). Sinds juli 2009 werkt ze enthousiast op het project Chain migration (werktitel) van VVF-Brussel vzw. Dit project wordt financieel ondersteund door de Vlaamse overheid en het plaatst het brandend actuele thema van de migratie in het kader van erfgoed en familiekunde.

Voorstelling van het project

Wat boeit mensen om hun familiegeschiedenis te onderzoeken? Vanwaar komt die belangstelling voor het voorgeslacht? Ieder heeft zijn eigen reden om op zoek te gaan naar de afkomst of de herkomst van zijn familie. Misschien droomt u van rijke voorouders of van afstammelingen in het verre Frankrijk? Of ontdekt u plots dat uw buurvrouw verre familie is.

Het heroprakelen van oude familieverhalen en tradities kan ook een nieuw licht werpen op uw eigen familiegeschiedenis en oude vetes. Maar misschien is het graven in het verleden van ons familiekundig erfgoed ook een manier om trots te zijn op onze eigen identiteit en afkomst. Binnen de familiekring heerst er immers een wij-gevoel op basis van relaties tussen mensen. Door tot deze groep te behoren ontwikkelt zich bewust of onbewust een eigen sociale identificatie. Nieuwsgierig naar de geschiedkundige reconstructie van mijn eigen afkomst en familieverhaal, ging ik als nieuwe projectmedewerker bij VVF-Brussel vzw dapper op zoek naar gegevens over mijn herkomst. Aan de kant van mijn Vlaamse vader zal de stamboom, mits systematisch gestuurd speurwerk in tal van Belgische archieven, vermoedelijk tot in 1700 gaan. Maar als dochter van een Spaanse migrante in Antwerpen en kleindochter van een Ierse grootmoeder word ik aan de kant van mijn moeder geconfronteerd met een gebrek aan bronnenmateriaal en een gepaste familiekundige methodiek. Om de primaire gegevens van mijn Spaanse en Ierse familieleden te achterhalen kan ik geen beroep doen op de kerkelijke parochieregisters of geboorteakten in België. Veel schriftelijke bronnen zoals trouwboekjes en overlijdensberichten bevinden zich waarschijnlijk in archieven van het buitenland. Of misschien zijn deze gegevens zelfs helemaal niet bewaard gebleven.

Ook heel wat Turkse migranten van de tweede generatie in Vlaanderen zullen wellicht met soortgelijke problemen en lacunes geconfronteerd worden bij het opstellen van hun stamboom. Maar ook zij, de vreemde anderen, hebben net als wij, de Belgen, nood aan erkenning van hun familie en dus van hun eigenheid. De nieuwkomers en de autochtone gevestigden zitten vast aan een eigen, niet te ontkennen etniciteit waar we vandaag de dag in een steeds veranderende context geen betekenis meer aan kunnen geven. Met het project “Chain migration” wordt er getracht om vat te krijgen op het begrip familie en identiteit door een transcultureel evenwicht en wederzijdse kruising tussen eigenheid en gemeenschappelijkheid te zoeken.

Aanpak van het project

Het genealogisch onderzoek wordt dus niet alleen vanuit een louter dominante Westerse canon benaderd. Het wordt insluitend uitgebreid door het in het perspectief van de sociale migratiegeschiedenis van België te plaatsen. Eén van de belangrijke sleutelprocessen hierin is de ketenmigratie van Turken naar Brussel in de jaren 1960. Deze chain migration is een mechanisme waarbij buitenlanders immigreren door familiehereniging. Vaak emigreerde eerst de vader en later volgde het gezin. Via de kinderen van deze eerste generatie Turken zal er getracht worden om na te gaan hoe deze kersvers gearriveerde nieuwkomers trachtten te overleven in een stad waar ze juist zijn toegekomen. Er wordt nagegaan welke persoonlijke beelden en percepties ze over het Brusselse gewest en zijn omgeving hebben gevormd.

Ook de invloed van het migratieproces op de familiebanden en de regionale tradities wordt onderzocht. Zo zal er in samenwerking met de Brusselse afdeling van de Unie van Turkse Verenigingen (UTV) gepoogd worden om via gemeenschappelijke thema’s de eigen individuele familieverhalen van Turkse migranten een volwaardige herinneringsplaats te geven in “onze” familiekunde. Naast het zoeken naar de beschikbaarheid en toegankelijkheid van primaire bronnen op nationaal en internationaal niveau, worden de alledaagse familiale relaties tussen de groepen van Turkse migranten ook via foto’s, brieven, andere soorten documenten, belangrijke familiale gebeurtenissen en feesten belicht.

Aan de hand van interviews met deze doelgroep zal er getracht worden om deze informatie op te sporen. Met de methodiek van mondelinge geschiedenis wordt ook de ervaring over de inwijking, het al dan niet samenleven van de familie, de jeugd, spelletjes, feesten en ouderschap van de eerste generatie Turkse migranten vastgelegd. Uit dit representatief en verscheiden aanbod van interviews zal een onderzoeksmethode voor de familiekunde van migranten gedestilleerd worden.

Deze testcases en voorbeelden over specifieke modellen van relaties en volkse gebruiken in familiegeschiedenissen van Turkse migranten, kunnen veralgemeend worden tot een aantal schema’s en procedures voor de genealogie van migranten. Het eindresultaat en de ontwikkelde familiekundige toolkit zullen op het nationale congres van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde (VVF) op zaterdag 27 maart 2010 in Brussel bekend worden gemaakt.

From → nieuws

Comments are closed.