Historici pleiten voor nieuwe archiefwet

Op 25 januari jl. publiceerden meer dan 150 geschiedkundigen in een aantal Vlaamse kranten een opiniebijdrage waarin ze wijzen op het onderscheid tussen herinnering en geschiedenis. De auteurs stellen met name dat officiële herdenkingen die door de staat, een gemeenschap of een gemeente worden georganiseerd, niet mogen worden verward met ondersteuning van het historisch onderzoek.

De overheid moet de historici in staat stellen hun taak naar behoren te vervullen, zo zeggen ze nog. Daarbij wijzen ze op de tegenstrijdige situatie dat er enerzijds vanuit politieke kant symbolische historische herdenkingen worden georganiseerd, terwijl diezelfde politici anderzijds de archiefwet van 1955 laten voortbestaan. De Belgische archiefwet is in vergelijking met soortgelijke wetgevingen in andere Europese landen hopeloos verouderd.

De onderzoekers stellen: “Veeleer dan allerlei commissies op te richten, is het dringend nodig dat de politieke verantwoordelijken de toegang tot de archieven garanderen voor alle onderzoekers en burgers en dat ze aan de bevoegde archiefdiensten de nodige middelen geven om die archieven op te sporen, te ordenen en te inventariseren. […] Als de geschiedenis en de geschiedschrijving zo belangrijk zijn, dan moet onze wetgeving ook worden aangepast aan de vereisten van een moderne democratie. Zo moeten de raadplegingtermijnen teruggebracht worden van honderd (!) naar dertig of zelfs twintig jaar (behoudens uitzonderlijke gevallen die voorzien moeten worden door de wet, of onder goed omschreven voorwaarden).”

De historici nemen ook de privacywetgeving onder vuur. De ondertekenaars van de opiniebijdrage stellen vlakaf dat de privacywetgeving “zeer nuttig [is] voor documenten of databanken over levende personen, maar ze is zeer hinderlijk voor het historisch onderzoek. Dat zou er zelfs helemaal door verlamd worden als de bestaande wet altijd en overal zou worden toegepast.”

Het standpunt van de onderzoekers wordt bijgetreden door de sectie Archief en Hedendaags Documentbeheer van de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen (VVBAD). Reeds in het VVBAD-standpunt voor een nieuwe federale archiefwet van mei 2004 stelde de sectie o.a. dat de privacywetgeving naar de archiefcontext moet worden vertaald.

Download de volledige tekst van de opiniebijdrage [PDF 43 kB] (© 2006 Vlaamse Uitgeversmaatschappij nv, reproductie met toelating van Peter Vandermeersch, hoofdredacteur De Standaard).

Bronnen:
Herinnering en geschiedenis : pleidooi voor een nieuwe archiefwet / Bruno Vermeiren
In: VVBAD-Info, jrg. 32, nr. 2 (februari 2006), p. 19.
Geschiedenis is meer dan herinneren // in: De Standaard 25.01.2006, p. 50.
Het verschil tussen herinnering en geschiedenis // in: De Morgen 25.01.2006, sectie Opinie