Nieuwjaarsreceptie Familiekunde Brussel en AMVB 2019
Zaterdag 26 januari 2019 van 14.00 tot 17.00 uur
Arduinkaai 28, 1000 Brussel
Voorzitters Daniel Bex en Erwin Eysackers nodigen u van harte uit op de gezamenlijke nieuwjaarsreceptie van Familiekunde Brussel en het Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel (AMVB).
In een zetelgesprek met Sven Gatz, Viceminister – president van de Vlaamse regering en Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Media en Brussel en Pascal Smet, Brussels minister van Mobiliteit en Openbare Werken, VGC Collegelid van Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk Beleid en GGC Collegelid van Bijstand aan Personen klinken we samen met u op een leerrijk 2019.
Gelieve uw aanwezigheid te bevestigen met het onderstaande formulier.
De inschrijvingsperiode werd afgesloten.
Geleid bezoek aan de SCGD
Geleid bezoek aan de SCGD
Zaterdag 23 februari 2019 van 14.00 tot 16.00 uur
Anatole Francestraat 31, 1030 Schaarbeek (afspraak ter plaatse, stipt om 13.45 uur)
De SCGD ofte “Service de Centralisation des études Généalogiques et Démographiques de Belgique” is een organisatie die in 1944 werd opgericht. Het documentatiecentrum biedt genealogen een waaier aan diensten en documenten om hen bij hun genealogisch onderzoek te helpen.
Zowel voor beginners als gevorderden mag een bezoek aan de SCGD niet op het genealogische onderzoekslijstje ontbreken. Op deze zaterdagnamiddag wordt het centrum exclusief voor Familiekunde Brussel geopend. U krijgt uitleg over een bijzonder deel van de collectie en kunt ter plaatse documenten raadplegen. Er zal voldoende tijd zijn om opzoekingen te doen, maar bereid uw bezoek voor door op de website www.scgd.net na te kijken wat er voor u te vinden is.
De bijzondere collectie die op deze zaterdag wordt toegelicht zijn drie algemene klappers op huwelijksakten: die van alle parochies van Brussel; een over de periode ten tijde van de Republikeinse kalender; en een klapper op de Waalse provincies Hainaut, Liège, Luxembourg en Namur. Deze algemene klappers zijn bijzonder handig als je nog niet direct weet in welke gemeente je moet gaan zoeken.
Deelname is gratis, inschrijven is verplicht en doet u met het onderstaande formulier.
De inschrijvingsperiode werd afgesloten.
Cursus FedOS: Ontdek je eigen stamboom!
Cursus FedOS: Ontdek je eigen stamboom!
donderdagen 28 februari – 4 april 2019
AMVB, Arduinkaai 28, 1000 Brussel; Archief van de Stad Brussel, Huidevettersstraat 65, 1000 Brussel
In het voorjaar van 2019 organiseert FedOS Brussel, samen met Familiekunde Brussel, een lessenreeks “Genealogie voor beginners” verspreid over 5 donderdagen: 28 februari, 7, 21 en 28 maart en 4 april van 13.30 tot 16 uur.
Heb je belangstelling voor genealogie en wil je jezelf verdiepen in jouw eigen familiegeschiedenis? Dan is deze lessenreeks zeker iets voor jou! Je leert hoe je aan een eigen stamboom te begint, welke historische bronnen je kunt raadplegen, hoe je oude documenten leest en hoe je het internet gebruikt voor eigen onderzoek.
Datums
- donderdag 28/02 Theorie 1 (inleiding + ontleding akten)
- donderdag 07/03 Theorie 2 (ontleding akten)
- donderdag 21/03 Genealogie en internet
- donderdag 28/03 Latijn in de akten van de parochieregisters
- donderdag 04/04 Bezoek aan het Archief van de Stad Brussel
Praktische info
Plaats: Familiekunde Brussel in AMVB, Arduinkaai 28 in 1000 Brussel (voor het bezoek aan het Archief van de Stad Brussel is de afspraak ter plaatse: Huidevettersstraat 65, 1000 Brussel).
Prijs (incl. syllabus en een drankje): FedOS-pas: 30 euro, BOp-kaart: 35 euro en anderen: 40 euro.
Inlichtingen en inschrijvingen (uiterlijk op 14/02/2019) via de website van FedOS. Bij inschrijving krijg je een betalingsopdracht. Je inschrijving is pas definitief na ontvangst van je betaling.
Nationaal Congres en Dag van de Familiegeschiedenis te Wortegem-Petegem
Zaterdag 30 maart 2019
Domein de Ghellinck, Kortrijkstraat 74 (GPS 110), 9790 Elsegem
Op zaterdag 30 maart 2019 heeft het 54ste congres van Familiekunde Vlaanderen plaats te Wortegem-Petegem.
Tijdens dit evenement verwelkomen we je voor een bezoek aan de beurs en nodigen we je van harte uit om het gevarieerd voordrachtenprogramma bij te wonen in Domein de Ghellinck te Wortegem-Petegem. Het thema is de adel op het platteland.
Het volledige programma en het inschrijfformulier vind je op de website van Familiekunde Vlaanderen. Een evenement om zeker niet te missen dus!
De organisatie van het 54ste congres van Familiekunde Vlaanderen is mogelijk dankzij de vriendelijke steun en medewerking van heemkundige kring Bouveloo en het gemeentebestuur van Wortegem-Petegem.
Studiebezoek Bunker Hitler Brûly en de stuwdam van Plate-Taille in Couvin
Dinsdag 14 mei 2019 van 8.00 tot 18.30 uur (reis per autocar)
Familiekunde Brussel en heemkundige kring De Swaene nemen u per autocar mee naar de Bunker Hitler Brûly en de stuwdam van Plate-Taille in Couvin. Deze uitstap wordt samen met het Willemsfonds georganiseerd.
In Bruly-de-Pesche in de provincie Namen, vlakbij de Franse grens, richtte Adolf Hitler zijn hoofdkwartier op om de inval in Frankrijk in juni 1940 te coördineren. Deze plek wordt ook wel de Wolfsschlucht genoemd. In de bunker is er een betonnen schuilkelder en er zijn ook twee chalets in Beierse stijl waar de führer en zijn officieren verbleven. De gedenkplaats werd in 2015 volledig gemoderniseerd. Een ander deel van deze plek is gewijd aan het leven van de bewoners van de regio tijdens de bezetting. Via educatieve borden wordt uitgelegd hoe de Duitsers het dorp gebruikten in de periode waarin ze het hoofdkwartier oprichtten.
Lunchen doen we in Couvin. Indien u deelneemt aan de lunch, duidt u dit aan op het inschrijfformulier en betaalt u hiervoor eveneens op voorhand.
In de namiddag bezoeken we de stuwdam van Plate-Taille in Couvin. Deze stuwdam uit 1977 is de grootste van België. In het midden van de muurkam staat een betonnen uitkijktoren die 107 meter hoog is. Bovenin de toren zijn twee glazen uitzichtterrassen. De ondergrondse galerijen geven toegang tot de hydro-elektrische centrale.
Dagprogramma:
| 07.45 | Verzamelen, tankstation Houba de Strooperlaan 755, uitgang metro 6, eindhalte Koning Boudewijn |
| 08.00 | Vertrek heenreis (stipt) |
| 10.00 | Start gegidste rondleiding Bunker Hitler Brûly (bezoek 90 min. + vrij rondlopen 30 min.) |
| 12.00 | Vertrek per autocar naar Couvin |
| 12.30 | Lunch in Couvin (20 euro excl. drank, op voorhand bestellen en betalen) |
| 14.00 | Vertrek naar de stuwdam van Plate-Taille in Couvin |
| 14.30 | Gegidst bezoek aan de stuwdam van Plate-Taille in Couvin |
| 16.30 | Vertrek terugreis per autocar |
| 18.30 | Terug in Brussel |
Inschrijven doet u met het onderstaande formulier. Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het verschuldigde bedrag op ons rekeningnummer IBAN BE60 7340 0412 8670 BIC KREDBEBB m.v.v. de datum van de activiteit. Leden van Familiekunde Vlaanderen / AMVB / Heemkring De Swaene / Willemsfonds betalen 15 euro. Niet-leden betalen 18 euro. Voor de lunch (excl. drank) schrijft u bijkomend 20 euro over.
De inschrijvingsperiode werd afgesloten.
Lezing: Een misverstand in de Marollen
Lezing: Een misverstand in de Marollen
Zaterdag 25 mei 2019 van 14.00 tot 16.00 uur
Arduinkaai 28, 1000 Brussel
Van alle Belgische volkswijken is de Marollen in Brussel ongetwijfeld de bekendste. In 2018 publiceerde Brusselkenner en gids Luc Surdiacourt er een boek over. Daarin ontsluiert hij de etymologie van de naam “de Marollen”, omdat hij aan de oorsprong ervan begon te twijfelen tijdens de voorbereiding van een gidswandeling in de wijk. Archiefonderzoek leidde uiteindelijk tot het boek waarin hij het ‘eeuwenoud misverstand’ opheldert.
Tijdens deze lezing gaat de auteur in op de geschiedenis van de Marollenwijk en op het onderzoek dat hij heeft verricht om het misverstand op te helderen dat er over de naamgeving van deze wijk bestaat.
Inschrijven doet u met het onderstaande formulier. Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het verschuldigde bedrag op ons rekeningnummer IBAN BE60 7340 0412 8670 BIC KREDBEBB m.v.v. de datum van de activiteit. Leden van Familiekunde Vlaanderen / AMVB / Heemkring De Swaene / Willemsfonds betalen 5 euro. Niet-leden betalen 8 euro.
De inschrijvingsperiode werd afgesloten.
Genealogisch praatcafé
Genealogisch praatcafé
Zaterdag 22 juni 2019 van 14.00 tot 16.00 uur
Locatie: be.Brusseleir, zaal René Magritte, p/a Het Goudblommeke in Papier, Cellebroersstraat 55, 1000 Brussel
Familiekunde Brussel organiseert een genealogisch praatcafé waar beginnende en gevorderde genealogen elkaar kunnen ontmoeten, vragen kunnen stellen en ervaringen kunnen uitwisselen. Tussendoor kunt u aan de bar terecht voor een drankje.
Het genealogisch praatcafé vindt plaats in zaal René Magritte bij be.Brusseleir (gelegen in en bereikbaar via Het Goudblommeke in Papier).
Deelname is gratis (drank betaalt u zelf), inschrijven is verplicht en doet u met het onderstaande formulier.
De inschrijvingsperiode werd afgesloten.
Beginnerscursus: “Wat weet mijn (klein)kind van mijn (groot)ouders?”
Zaterdag 28 september 2019 van 14.00 tot 17.00 uur
Arduinkaai 28, 1000 Brussel
Cursus van Familiekunde Brussel voor beginnende genealogen. Onder de deskundige leiding van Nand Staes gaat u op zoek naar uw familiaal verleden en ontdekt u hoe u uw eigen familiegeschiedenis kunt ontrafelen. Deze cursus wordt samen met het Willemsfonds georganiseerd.
Wat mag u verwachten? Een greep uit de rijkgevulde syllabus:
- bronnen (gegevens, familie, registers, wetgeving)
- informatiedragers (papier, microfilm, internet)
- lezen van akten (oud schrift, Latijn, datums, leestekens, namen, fouten, begrafenisregisters)
- werkmethodieken (volgorde, logboek, potlood en papier, foto’s, software)
- presentatie van resultaten (tekstuele en grafische rapporten, website, familiegeschiedenis)
Deze cursus krijgt een vervolg op 19 oktober met onze workshop “Genealogie en internet” en op 30 november met het Genealogisch praatcafé.
Inschrijven doet u met het onderstaande formulier. Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het verschuldigde bedrag op ons rekeningnummer IBAN BE60 7340 0412 8670 BIC KREDBEBB m.v.v. de datum van de activiteit. Deelname kost 15 euro, een syllabus is in de prijs inbegrepen.
De inschrijvingsperiode werd afgesloten.
Genealogie en internet voor beginners
Genealogie en internet voor beginners
Zaterdag 19 oktober 2019 van 14.00 tot 16.00 uur
Arduinkaai 28, 1000 Brussel
Wie zich als beginnend genealoog op het wereldwijde web waagt, ziet vaak door de bomen het bos niet meer. Bestuurslid Patrick Vanhoucke van Familiekunde Brussel helpt u tijdens deze workshop alvast op weg.
Wat mag u verwachten?
- bespreking van een 3-tal genealogische websites die u absoluut moet kennen als u serieus aan onderzoek wilt doen
- verkenning van de genealogische linkverzameling van Familiekunde Brussel die thematisch ca. 700 websites omvat
- tips bij het zoeken naar specifieke (genealogische of historische) onderwerpen via Google
Heeft u een laptop of een tablet? Breng deze mee naar de workshop. Deze cursus wordt samen met het Willemsfonds georganiseerd.
Inschrijven doet u met het onderstaande formulier. Uw inschrijving is pas definitief na overschrijving van het verschuldigde bedrag op ons rekeningnummer IBAN BE60 7340 0412 8670 BIC KREDBEBB m.v.v. de datum van de activiteit. Leden van Familiekunde Vlaanderen / AMVB / Heemkring De Swaene / Willemsfonds betalen 5 euro. Niet-leden betalen 8 euro.
De inschrijvingsperiode werd afgesloten.
Genealogisch praatcafé
Genealogisch praatcafé
Zaterdag 30 november 2019 van 14.00 tot 16.00 uur
Arduinkaai 28, 1000 Brussel
Familiekunde Brussel organiseert in het kader van haar beginnerscursus een genealogisch praatcafé waar beginnende en gevorderde genealogen elkaar kunnen ontmoeten, vragen kunnen stellen en ervaringen kunnen uitwisselen. Tussendoor kunt u aan de bar terecht voor een drankje tegen een democratische prijs. Het genealogisch praatcafé wordt samen met het Willemsfonds georganiseerd.
Deelname is gratis, inschrijven is verplicht en doet u met het onderstaande formulier.
De inschrijvingsperiode werd afgesloten.
Jean d’Osta (Brussel, 1909-1993) was een schrijver en historicus die heel wat publiceerde over Brussel en het Brusselse dialect. Als folklorist en humorist was d’Osta de bedenker van het personage Jef Kazak. Hij heeft in de gemeente Vorst een straat die naar hem is genoemd. En op de gevel van de Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangenkerk aan het Vossenplein in de Marollen werd een herdenkingsplaat te zijner nagedachtenis aangebracht.
Voor genealogen en heemkundigen is vooral het historisch werk van d’Osta van belang, met name zijn werken over de (verdwenen) buurten en straten van Brussel. We geven een opsomming en hun beschikbaarheid.
| Les Rues disparues de Bruxelles, Bruxelles, Rossel, 1979. | ||
| Beschikbaarheid: | AMVB | Brusselse bibliotheken |
| Dictionnaire historique et anecdotique des rues de Bruxelles. Bruxelles, Paul Legrain, 1986. Réédition : Bruxelles, Le Livre, 1995. | ||
| Beschikbaarheid: | AMVB | Brusselse bibliotheken |
| Dictionnaire historique des faubourgs de Bruxelles. Bruxelles, Paul Legrain, 1989. Réédition : Bruxelles, Le Livre, 1996. | ||
| Beschikbaarheid: | AMVB | Brusselse bibliotheken |
De afdelingen Brussel en Leuven van Familiekunde Vlaanderen hebben het titanenwerk verwezenlijkt de volkstelling van 1702 in Brussel en de omliggende dorpen te transcriberen. De volledige transcriptie wordt eind november in boekvorm uitgegeven. Een inleiding situeert het geheel, en achteraan is er een index op de persoonsnamen en een op de huisnamen te vinden. Er werd ook een concordantielijst tussen de huisnamen en de later toegekende perceelnummers aan toegevoegd.
Medewerkers aan deze publicatie zijn: Herman Swinnen (redactie), Paul Behets, Jan Caluwaerts, Nand Staes, Frans Belis, Myriam Smet, Paul Vanduynhoven, Lieve Vanhaecke, Daniel Bex, Rik Degraef, Dirk De Wever, Jean De Keijzer, René Verbeylen. De publicatie kwam mede tot stand dankzij een subsidie van de Erfgoedcel Brussel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Voor de materiële ondersteuning bij de organisatie van de boekvoorstelling kunnen we rekenen op de Stad Brussel.
Proef nu reeds!
De personenindex, met de meer dan 20.000 namen, is nu reeds te consulteren.
Enkele kanttekeningen bij de tellingen
Naast parochieregisters, notariaatsarchieven en andere bronnen zijn volkstellingen in het Ancien Régime uitermate nuttig voor zowel historici en heemkundigen als voor genealogen.
Afhankelijk van het type telling krijgt men beperkte of juist brede informatie over de inwoners van een stad of een dorp op dat ogenblik. De telling van 1702 geeft gelukkig een ruim beeld van de bevolking. De samenstelling van het gezin, de inwonenden, het beroep en voor de dorpen ook het bewerkte land en de veestapel. Voor Brussel is ook de bewoning mooi te volgen. Welke huishoudens woonden er samen in een huis, op een kamer of in een achterhuis. Vermits de telling bedoeld was om belasting te heffen per persoon en gebaseerd op activiteit of grondbezit, geeft ze ook een treffend beeld over de welstand van de gezinnen, vergeleken met die van hun buren.
De vrijwilligers werkten op basis van foto’s van de bronnen uit het Rijksarchief te Brussel (Vorst) en het Stadsarchief van Brussel en transcribeerden letterlijk de tellingen. Dit werd telkens nagelezen door een corrector en in een identieke vormgeving gezet.
Wat verstaat men onder ‘Brussel en omgeving’?
De stad Brussel was onderverdeeld in veertig wijken. Die komen alle aan bod in deze transcriptie. Van vier wijken werd helaas de telling niet teruggevonden. Om toch een volledig beeld te geven, werd voor deze wijken een transcriptie van het XXe penningcohier gebruikt, een telling verbonden aan een ander type belasting.
Met de ‘omgeving’ worden de andere 18 gemeenten van het huidige Hoofdstedelijk Gewest bedoeld. Uiteraard was die begrenzing in 1702 irrelevant, maar om praktische redenen werd ook een transcriptie gemaakt van de tellingen van Boendaal, Bosvoorde, Drogenbos, Elsene Borggraaf, Etterbeek, Evere, Ganshoren, Haren, Jette, Nederheembeek, Overheembeek, Sint-Agatha-Berchem, Sint-Lambrechts-Woluwe, Sint-Pieters-Woluwe, Ukkel en Watermaal & Oudergem. Van de dorpen die tot de cuijpe van Brussel behoorden werd de telling niet gevonden. We vervingen ze door de telling van 1709 voor Anderlecht, Elsene Cuijp, Laken, Sint-Jans-Molenbeek en Sint-Joost-ten-Node. Spijtig genoeg werden van Koekelberg, Schaarbeek, Sint-Gillis (Obbrussel) en Vorst geen relevante tellingen gevonden.
Technische gegevens
Het boek wordt uitgegeven in drie delen. Het telt meer dan 1300 pagina’s waarvan 1027 pagina’s transcripties. Er worden drie indexen toegevoegd. Achteraan zijn er twee kaarten die de poorten en de grenzen van de wijken, de kwartieren en de parochies weergeven.
Bestellingen
Het boek is momenteel (april 2021) niet meer in voorraad bij Familiekunde Brussel. Bestellingen kunt u rechtstreeks plaatsen bij de uitgever Familiekunde Leuven.
Boekvoorstelling “De volkstelling van 1702 in Brussel en omgeving”
Zaterdag 24 november 2018 van 16.00 tot 18.00 uur
Stadhuis van Brussel, Militiezaal (gelijkvloers), Grote Markt, 1000 Brussel
Naar aanleiding van de publicatie wordt er een boekvoorstelling georganiseerd op zaterdag 24 november 2018 om 16.00 uur in het Stadhuis van Brussel. Naast de voorstelling van het boek zal Luc Surdiacourt – Brussel-kenner en gids – ook kort de historische context van het Brussel van 1702 schetsen. U bent van harte welkom. Deelname aan de boekvoorstelling is gratis, maar u dient in te schrijven via het formulier. Na afloop van de boekvoorstelling biedt Els Ampe, schepen van Nederlandstalige aangelegenheden van de Stad Brussel, u een receptie aan.
De naam van de Brusselse wijk “Marolle(n)” verwees naar het hoerige gedrag in de rosse buurt en niet naar een kloosterorde van apostolinnen of maricolenzusters. Dat zegt de Brusselse gids Luc Surdiacourt in zijn nieuwe historische werk “De Marollen: een eeuwenoud misverstand” dat bij Uitgeverij Davidsfonds verscheen.
Twintig jaar lang was oud-VRT-medewerker en gids Luc Surdiacourt bezig aan zijn onderzoek in archieven om de ware ontstaansgeschiedenis van de benaming van de Brusselse wijk Marollen te achterhalen. Surdiacourt concludeert dat de naam niet afkomstig is van een kloosterorde. De Marollekens of Apostolinnen hebben nooit een klooster in hartje Brussel gehad. Wel kwamen ze in 1691 naar Brussel om er gewezen prostituees in de Heilige Cruyskapelle op te vangen. Maar die verbeteringsinstelling lag in de benedenstad.
De ware geschiedenis van de Marolle (zonder -n) vond Surdiacourt in het archief van de kerkelijke rechtbank van het aartsbisdom Mechelen. Daar bevindt zich een lijst van de Brusselse bordelen. Etymologisch zou de naam Marollen zijn oorsprong hebben gevonden in het Noord-Franse dorp Maroilles. De meisjes van dat dorp, die de naam “pucelles de Marolle” kregen, zouden hun diensten hebben aangeboden aan de plaatselijke benedictijnenpaters.
Een nieuwe atlas bundelt 226 kaarten van Jacob van Deventer uit de 16e eeuw (1545-1575) van steden in de Lage Landen. Het is de eerste keer dat het integrale (gekende) werk van de bekende cartograaf in één uitgave verschijnt.
“De kaarten van Van Deventer zijn voor veel steden de oudste die we hebben. Dat geldt bijvoorbeeld voor zijn kaarten van Brussel.”
De 16e-eeuwse plattegronden zijn aangevuld met recente luchtfoto’s die duidelijk maken hoe de steden die Jacob van Deventer tekende zijn veranderd. Veel van de plattegronden sluiten vandaag naadloos aan op Google Maps, zo zeggen de samenstellers van de facsimile-uitgave, historici Bram Vannieuwenhuyze (Universiteit van Amsterdam) en Reinout Rutte (Technische Universiteit van Delft).
De publicatie werd dinsdag 17 april jl. voorgesteld in de Campusbibliotheek Arenberg in Leuven-Heverlee. Het boek verscheen bij Lannoo in Tielt.
De online historische woordenboeken van het Instituut voor de Nederlandse Taal zijn in een nieuw jasje gestoken. De applicatie is overzichtelijker en gebruiksvriendelijker geworden.
Welke woordenboeken kan je online via de Geïntegreerde Taalbank (GTB) raadplegen?
- Oudnederlands Woordenboek (ONW);
- Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW);
- Middelnederlandsch Woordenboek (MNW);
- Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT);
- Wurdboek fan de Fryske taal (WFT).
Voor de etymologie of herkomst van een woord kan je bovendien het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (M. Philippa e.a.) en het Etimologiewoordeboek van Afrikaans (G.J. van Wyk e.a.) online raadplegen.
Raadpleeg de Geïntegreerde Taalbank (GTB).
